شهرداری تهران چندی است که دستیابی به جامعه ایمن را از اهداف خود قرار داده است. مناطق و بهطور کلی جوامعی که شاخصهای ششگانه جامعه ایمن را مدنظر قرار داده و دنبال کنند صرفنظر از اینکه در چه سطحی از آسیبها و حادثهپذیری هستند همه میتوانند به عضویت جامعه ایمن درآیند منتهی ملزوم و موظف هستند تا شاخصهای ایمنی خود را به تصریح پیشرفت دهند.
این شاخصها همانگونه که در منشور جامعه ایمن شهر تهران- ابلاغی از سوی شهردار محترم تهران- آمده است عبارتند از:
- ایجاد ساختار مشارکتی مبتنی بر همکاریهای بینبخشی
- تدوین و اجرای برنامههای مستمر و درازمدت برای همه گروههای سنی و همه موقعیتها و محیطها
- تدوین و اجرای برنامهها با توجه به گروهها و محیطهای پرخطر و با هدف ارتقای ایمنی گروههای آسیبپذیر
- مستندسازی فراوانی و علل آسیبها
- ارزشیابی مناسب برنامهها، فرایندها و تغییرات جامعه
- حضور مداوم در شبکههای ملی و بینالمللی جوامع ایمن
بیتردید یکی از نگرانیهای بشر از ابتدای خلقت و تا همیشه تاریخ، تهدیدهایی است که بهصورت طبیعی و غیرطبیعی (یعنی انسان ساخت) متوجه او بوده و خواهد بود. حوادث و بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی و امثال اینها که هنوز علم نتوانسته وقوع بخشی از آنها را پیشبینی کند، همینطور حوادث و وقایع غیرطبیعی مانند جنگها، درگیریهای قومی- قبیلهای، ترور، آدم ربایی، راهزنی، سرقت، سوانح ترافیکی و... بخش عمدهای از نگرانیهای بشر را تشکیل میدهد.
متأسفانه ایران جزو 10 کشور حادثه خیز دنیاست. با این وصف اقدامات اصولیای که میتواند ما را هر چه بیشتر به یک جامعه ایمن نزدیکتر کند اولا مشارکت جدی و هماهنگ همه دستگاهها و نهادهای مسئول در امر ارتقای ایمنی جامعه در قالب یک طرح است و علاوه بر آن فراهم کردن زمینه مشارکت مردم بهویژه نخبگان و صاحبنظران جامعه در این خصوص است.
بهطور قطع اگر هر یک از این دو فاکتور (یعنی مشارکت مردم و نهادها و سازمانها) غایب باشند، جامعه ایمن تحقق پیدا نخواهد کرد. ضمن اینکه باید توجه داشت که ایمنی در واقع به معنی فقدان آسیبها نیست. ایمنی و ارتقای آن در واقع یک فرایند هدف دار است و هدف آن نیز ایجاد و حفظ شرایطی برای دستیابی به این سطح از ایمنی مورد نیاز است. برنامه جامعه ایمن در واقع فرایندی مبتنی بر تلاش برای دستیابی به بالاترین سطح ممکن از ایمنی است.
اصولا مشارکت شهروندان و سازمانها و نهادها از اصول قطعی برنامه جامعه ایمن است. الگوی جامعه ایمن در واقع مبتنی بر همکاریهای بینبخشی و مشارکت همه بخشهای توسعه بهویژه دستگاهها و نهادهایی است که در زمینه تأمین ایمنی و امداد و نجات شهروندان فعالیت میکنند. در واقع هدف کلی از اجرای برنامه جامعه ایمن پیشگیری از آسیبها و کاهش تبعات و خسارات ناشی از حوادث و همینطور کاهش مرگ و میر و ناتوانیهای ناشی از حوادث و ارتقای ایمنی شهروندان و شهر است.
در عین حال در کنار این هدف کلی، اهداف فرعیای نیز وجود دارند که بخشی از آنها عبارتند از:
- هم جهت کردن تلاشها در سطح منطقهای و بین دستگاهها و نهادهای ذیربط
- افزایش آگاهیهای عمومی درباره اهمیت پیشگیری از آسیبها
- جمعآوری اطلاعات برای شناسایی موارد و محیطهای پرخطر
-بهرهگیری از حمایت جامعه در شناسایی خطرات
-کاهش هزینههایی که در سطح کلان صرف آثار و تبلیغات ناشی از حوادث میشود.
-فراهم کردن زندگی طولانیتر و ثمربخشتر برای شهروندان
-ایجاد نشاط و افزایش امید به زندگی در شهروندان
- حفظ سرمایههای انسانی و مادی جامعه
- آزادسازی بخشی از ظرفیتهای بهداشتی و درمانی کشور که معمولا مصروف مجروحین و معلولان حادثه میشود.